Stel je voor… Het is midden in de nacht. Je baby wordt wéér wakker. Je schuift met halfgesloten ogen uit bed, troost, wiegt, geeft voeding, probeert zachtjes weer neer te leggen. En dan – als je geluk hebt – nog een paar uurtjes slaap. Hoe heerlijk zou het zijn als er een simpel middeltje bestond, een druppel, een spray of een pilletje, dat ervoor zorgde dat je kindje rustig in slaap viel en doorsliep? Een magische oplossing voor die eindeloze nachten.

Op sociale media en in oudergroepen zie je het vaak voorbijkomen: magnesiumsupplementen, sprays of badzouten die zouden helpen bij de slaap van baby’s en kinderen. Het klinkt veelbelovend, bijna te mooi om waar te zijn. Maar werkt het ook écht? En wat zegt de wetenschap hierover?

In deze blog duiken we in de feiten en fabels rond magnesium en slaap, zodat jij als ouder bewuste keuzes kan maken.

Wat is magnesium?

Magnesium is een mineraal dat betrokken is bij meer dan 300 processen in ons lichaam.

Het helpt spieren ontspannen, zenuwen kalmeren en draagt bij aan een stabiele bloedruk. Magnesium is belangrijk voor ongeveer alle lichaamsprocessen.

Je vindt magnesium in voeding zoals groene bladgroenten, volkoren granen, noten en zaden en zwarte chocolade.

Je kan magnesiumsupplementen nemen in de vorm van pillen, poeders, crème en sprays (voor op de huid).

Magnesium en slaap

Wat slaap betreft, staat magnesium vooral bekend om zijn rol bij spierontspanning en het kalmeren van het zenuwstelsel. Je kan pas slapen met een zenuwstelsel dat in rust verkeert.

Magnesium helpt bij het reguleren van neurotransmitters – dat zijn moleculen due chemische signalen tussen het zenuwstelsel en de hersenen doorgeven – en dat kan een algemeen kalmerend effect hebben.

Melatonine, het hormoon dat ons slaap-waakritme reguleert, heeft ook magnesium nodig om onze hersenen te laten weten dat het tijd is om te gaan slapen.

Magnesium intake

Moedermelk of flesvoeding geeft jonge baby’s tijdens de eerste 6 maanden voldoende magnesium om in hun magnesiumbehoefte te voorzien.

Oudere baby’s krijgen extra magnesium binnen zodra ze vast voedsel gaan eten. Magnesium kan afkomstig zijn uit voedingsmiddelen zoals noten- en zadenpasta’s, bananen, groenten, volkoren ontbijtgranen en bonen bijvoorbeeld.

Er bestaat geen wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat gezonde baby’s en kinderen een magnesiumtekort zouden hebben.

De wetenschap

Verschillende studies tonen aan dat magnesiumsuppletie bij volwassenen de slaapkwaliteit verbetert.

Vooral mensen met een magnesiumtekort of lichte slapeloosheid lijken baat te hebben.

MAAR de meeste studies werden uitgevoerd op oudere mensen en/of mensen met chronische condities, en zowel testcondities als resultaten zijn inconsistent. Daarbovenop werd de kwaliteit van slaap vaak bepaald aan de hand van vragenlijsten in plaats van objectieve metingen.

Het is dus moeilijk de echte impact van magnesiumsupplementatie op slaap bij volwassenen te evalueren.

Onderzoek naar magnesiumsupplementatie (pillen) bij baby’s is erg beperkt. De meeste studies zijn gedaan bij oudere kinderen met slaapproblemen of ADHD.

Sommige studies laten verbetering zien in slaapkwaliteit en minder onrust. Een studie toont aan dat baby’s met magnesiumsupplementatie (in de vorm van injecties) meer stille slaap ervaren maar dat staat niet gelijk aan betere slaap.

Samengevat is er ook GEEN overtuigend bewijs dat magnesiumsupplementatie slaap verbetert bij baby’s en kinderen.

De meeste onderzoeken over het gebruik van magnesiumcrèmes, sprays en badzouten vonden geen groot verschil in magnesiumspiegels na gebruik, en verschillende onderzoeken wezen uit dat het gebruikte magnesiumpreparaat zelfs niet door het lichaam werd opgenomen.

Dit leidde ertoe dat in een review werd geconcludeerd dat het gebruik van magnesiumcrèmes, -sprays en -zouten momenteel “wetenschappelijk niet onderbouwd” is.

Niet voor volwassenen, niet voor kinderen, niet voor baby’s.

Het werkt toch!?

Voor sommige ouders en baby’s lijkt een magnesiumspray wel slaap te verbeteren.

Het is mogelijk dat dit eerder ligt aan het feit dat de massage die erbij hoort, of het momentje van verzorging en verbinding, de baby helpt ontspannen, en zo indirect dus voor betere slaap. Maar dit kan je natuurlijk ook gewoon aanbieden zonder magnesium.

Er bestaat ook zoiets als het placebo effect bij ouders: je gelooft erin, je voelt zelf meer rust en meer ontspannen want ‘je hebt de oplossing gevonden’ – en dat heeft dan ook indirect een effect op de slaap van je kindje.

Baat het niet dan schaad het niet?

Baat het niet dan schaadt het niet? Niet helemaal. Dat hangt waarschijnlijk af van de manier waarop je magnesium geeft.

Te veel magnesium kan onaangename bijwerkingen veroorzaken, zoals diarree, winderigheid en buikkrampen, en zelfs gevaarlijke bijwerkingen, zoals hart- en nierproblemen.

Magnesium kan ook de manier waarop het lichaam andere essentiële voedingsstoffen opneemt, veranderen. Denk aan calcium, fosfor en ijzer bijvoorbeeld.

De kans dat je te veel magnesium geeft met een crème, badzouten of sprays is dus waarschijnlijk kleiner dan met supplementen die oraal worden ingenomen.

Zoals met alle supplementen bespreek je dit best (en volg je dit best op) met je huisarts, kinderarts of apotheker.

Alternatieven?

We verlangen allemaal wel eens naar dat magische middeltje. Dat ene wondertje in een flesje of potje dat slapeloze nachten oplost en ons kindje in diepe rust laat wegzakken. Het is heel normaal dat je als ouder op zoek gaat naar dé oplossing. Slapeloze nachten vragen zoveel van je energie en je geduld, dat het bijna vanzelfsprekend voelt om te hopen op een magisch middeltje dat alles makkelijker maakt. Die zoektocht is geen teken van zwakte of “niet goed genoeg zijn” – het is juist een teken van je zorg en liefde voor je kindje.

De appeal van zulke snelle oplossingen is ook heel natuurlijk: je wil je kind rust geven, jezelf wat ademruimte, en het liefst zonder eindeloos zoeken of twijfelen. Alleen… vaak blijkt slaap toch complexer, en geen kwestie van één wondermiddel. Slaap is een ontwikkelingsproces, en dat heeft tijd nodig. Geen pilletje. 

Hoe meer we blijven zoeken naar dé oplossing buiten onszelf, hoe meer we onszelf en onze kinderen het gevoel geven dat er iets mis is. Terwijl dat niet zo is.

De échte magie zit niet in een spray of supplement, maar in jou. In jouw armen die troost bieden, in jouw stem die rust brengt, in jouw aanwezigheid die veiligheid geeft. Slaap wordt geboren uit verbinding, voorspelbaarheid en geborgenheid – niet uit tovermiddelen.

Dus laat het idee van de snelle oplossing los. Het mooiste wat je kan doen, is er gewoon zijn. Loslaten, je eraan overgeven. En dat is misschien wel de krachtigste slaapmedicatie die er bestaat.

Ik laat je met enkele alternatieven die de natuurlijke slaapontwikkeling ondersteunen, en wel wetenschappelijk bewezen zijn: 

• Breng je kindje tot rust met een fijne slaapassociatie (wiegen, aanrakingen, (borst)voeding, een liedje zingen)

• Breng jezelf tot rust voor je aan het slaapritueel begint (ga even wandelen, doe ademhalingsoefeningen, knuffel met je partner, …)

• Maak een herkenbaar en aangepast bedtijdritueel aan, met eventueel een diepe druk massage (dit is wel wetenschappelijk onderbouwd)

• Zorg voor genoeg wakkertijd overdag, en genoeg momenten van ontprikkeling doorheen de dag.

Kortom

Magnesiumsupplementen of -sprays zijn geen bewezen of ‘magische’ oplossing voor slaap bij baby’s en kinderen.

De échte magie zit in rust, verbinding en voorspelbaarheid.

Liefs,

Anouk

@the_nurturingkind

Volg mij op mijn socials als je graag op de hoogte blijft van nieuwe blogposts & meer informatie zoekt over babyslaap. 

Ik schreef  een boek over babyslaap, Zachte nachten, samen met collega Hanne Wils. Meer info op de website. Ook beschikbaar als e-book en luisterboek. 

Wil jij meer rust, voorspelbaarheid en herkenbaarheid brengen in de bedtijdroutine van jouw kindje?
Dan zijn deze bedtijdritueelkaartjes precies wat je nodig hebt.

Je ontvangt 13 inclusieve en zorgvuldig ontworpen kaartjes, die elk een activiteit uitbeelden (zoals tandjes poetsen, melk drinken, op het potje gaan, een verhaaltje lezen, een massage geven…). Je kan de kaartjes combineren en aanpassen aan jullie eigen ritueel, zodat je een duidelijke, herkenbare structuur creëert die helemaal past bij jullie gezin.

Bij elke activiteit mag je kindje een kaartje omdraaien zodra de taak voltooid is. Zo wordt de overgang naar bed zichtbaar, tastbaar en leuk – een spelletje dat houvast en verbinding geeft.

De voordelen op een rijtje:

• Meer voorspelbaarheid en veiligheid voor je kindje

• Een kader en begrenzing die zorgt voor minder weerstand en meer samenwerking

• Ondersteunt de emotionele ontwikkeling door je kindje te betrekken en autonomie te geven

• Een warm, verbindend ritueel dat de stap naar slapen zachter en gemakkelijker maakt

Deze kaartjes zijn niet enkel praktisch, maar ook een liefdevolle tool om van bedtijd een fijn en verbindend moment te maken – voor ouder én kind.

 

Bronnen:

 

Zhang, Y., et al., 2022. Association of magnesium intake with sleep duration and sleep quality: findings from the CARDIA study. Sleep.

 

Rawji, A., et al., 2024. Examining the effects of supplemental magnesium on self-reported anxiety and sleep quality: a systematic review. Cureus.

 

Arab, A., et al., 2023. The role of magnesium in sleep health: a systematic review of available literature. Biological trace element research.

 

Gröber, U., et al., 2017. Myth or reality—transdermal magnesium?. Nutrients.

 

Elgar, K., 2022. Magnesium: a review of clinical use and efficacy. Cell.

 

Dralle, D. and Bödeker, R.H., 1980. Serum magnesium level and sleep behavior of newborn infants. European journal of pediatrics.

 

Dórea, J.G., 2000. Magnesium in human milk. Journal of the American College of Nutrition.

 

Harvey, D.R., et al., 1970. Plasma calcium and magnesium in newborn babies. Archives of Disease in Childhood.